ብናኦል ጌታቸው

ብህሎ: ሓደ ናይ ፌስቡክ ገጽ “ናይ ሻዕብያ ስራሕ ኣብ ትግራይ ዝገበሮ” ዝብል ጽሑፍ ዘለዎ ቪድዮ ኣካፊሉ ነይሩ።

ውሳነ: ሓሶት። እቲ ቪድዮ ኣብ ትግራይ ኣይኮነን።

ብዕለት 24 ግንቦት 2016 ሓበሻ ሓበሻ (Habesha Habesha) ዝተባህለ ናይ ፌስቡክ ኣካውንት “ናይ ሻዕብያ ስራሕ ኣብ ትግራይ ዝገበሮ” ዝብል ጽሑፍ ዘለዎ ዝዓነወ ሕርሻ ፓፓዮ ዝሓዘ ቪድዮ ኣካፊሉ ነይሩ። እቲ ቪድዮ እዚ ጽሑፍ ክሳብ ዝሕተም ልዕሊ 970 ግብረ መልሲ፡ ልዕሊ 1000 ሼር፡ 286 ሽሕ ርእይቶታት ረኺቡ እዩ።

ይኹን እምበር እቲ ቪድዮ ኣብ ትግራይ ዝተፈጸመ ተግባር ኣየርእን።

MFC ነቲ ቪድዮ ሓቅነቱ ንምርግጋጽ Fake News Debunker by InVID & We Verify ብምጥቃም መርሚርዎ እዩ። ኢንቪድ ካብቲ ቪድዮ ምስሊታት ወይ ኪፍሬምስ (keyframes) ኣቕሪቡ፤ ድሕሪኡ MFC ብመንገዲ ጉግል ሪቨርስ ኢሜጅ ሰርች መርሚሩዎ እዩ።

(ምስሊ፡ ስክሪንሾት ካብ ኢንቪድ ኪፍሬምስ ዝተወስደ)

እቲ ውጽኢት ምርመራ ከም ዘመላኽቶ፡ እቲ ቪድዮ ኣብ ማሕበራዊ መራኸቢታት “ህቦብላ ንፋስ 99% ዝራእቲ ፓፓዮ ኣጥፊኡ” ዝብል ጽሑፍ ሂንዲ ሒዙ ተዘርጊሑ ነይሩ እዩ።

ይኹን እምበር እቲ ቪድዮ ብሓቂ ካብ ታሚል ናዱ ህንዲ እዩ።

ነዚ ስእልታት ተጠቒሞም ታይምስ ናውን (TIMES NOW) ኒውዝ18 ኢንድያን (News18 India) ዝተባህላ ክልተ ጋዜጣታት ህንዲ ኣብ ታሚል ናዱ ብሰንኪ ብርቱዕ ንፋስ ብኣሽሓት ዝቑጸሩ ኣግራብ ፓፓዮ ከምዝተሃስዩ ጸብጺቦም እዮም። ታሚል ናዱ ኣብ ጫፍ ደቡብ ህንዲ እትርከብ ግዝኣት እያ። ታሚል ናዱ ኣብ ዝሓለፉ መዓልታት ብርቱዕ ዝናብ ክዘንብ ጸኒሑ እዩ።

(ምሰሊ፡ ስክሪንሾት ካብ News18 India ፌስቡክ ገጽ ዝተወስደ)

(ምሰል፡ ስክሪንሾት ካብ TIMES NOW ፌስቡክ ገጽ ዝተወስደ)

ስለዚ ብምኽንያት ናይ ሓሶት ቪዲዮ ምጥቃሙ MFC ነቲ ናይ ፌስቡክ ጥቃዕ ሓሶት ኢልዎ ኣሎ።

ድሕረባይታ

ኣብ ሕዳር 2020 ኣብ መንጎ መንግስቲ ኢትዮጵያን ህዝባዊ ግንባር ሓርነት ትግራይን (ህወሓት) ውግእ ኲናት ነይሩ። መንግስቲ ኤርትራ ንመንግስቲ ኢትዮጵያ ብምድጋፍ ናብቲ ኲናት ኣትዩ ኔሩ።

መንግስቲ ኤርትራ (ኣብ ኢትዮጵያ ብተለምዶ ሻዓብያ ብዝብል ይጽዋዕ እዩ) ኣብ ትግራይ ኣብ ልዕሊ ሰላማውያን ሰባት፡ ካብ ፍርዲ ወጻኢ ቅትለት፡ ዓመጽ፡ ስቅያት ሓዊሱ ግፍዕታት ፈጺሞም ተባሂሎም ተኸሲሶም ነይሮም እዮም። ብዙሓት ተዓዘብቲ ተሳትፎ ሓይልታት ኤርትራ ኣብቲ ኲናት ነቲ ኩነታት ዝያዳ ዝተሓላለኸን ንምፍትሑ ዝያዳ ኣጸጋሚ ገይርዎ ነይሩ ይብሉ።

ኣብ መጋቢት 2022 ተኹሲ ምቁራጽ ተኣዊጁ እኳ እንተነበረ፡ እቲ ግጭት ምሉእ ብምሉእ ኣይተፈትሐን ነይሩ። ሓይልታት ኤርትራ ኣብ ትግራይ ነይሮም እዮም። እቲ ናይ ማሕበራዊ ሚድያ ብህሎ እምበኣር ኣብቲ ህሞት ንሱ እዩ ተዘርጊሑ።

(ብሓጎስ ገብረኣምላኽ ዝተኣረመ)