Hate Speech Archives - MultiFactCheck https://multifactcheck.org/category/hate-speech/ Shed Light on the Truth. Thu, 12 Sep 2024 14:33:50 +0000 en-US hourly 1 https://wordpress.org/?v=6.7.1 https://multifactcheck.org/wp-content/uploads/2021/07/cropped-multifactcheck-1-150x150.jpeg Hate Speech Archives - MultiFactCheck https://multifactcheck.org/category/hate-speech/ 32 32 Viidiyoon Qoodamee Misooma Koridaraa Finfineen Wal Qabate Boolla Qotamee Keessa Konkolaataan Yeroo Kufu hin Agarsisuu https://multifactcheck.org/viidiyoon-qoodamee-misooma-koridaraa-finfineen-wal-qabate-boolla-qotamee-keessa-konkolaataan-yeroo-kufu-hin-agarsisuu/ Thu, 12 Sep 2024 14:33:48 +0000 https://multifactcheck.org/?p=8536 Akkawuntiin TikTooki tokko viidiyoo “misooma koridaraa finfinetti” jedhu qoode. Viidiyoon akkawuntii TikTookii kun qoode taatee Itiyoophiya keessa kan hin tanee fi taatee biyya Biraazilii keessatti ta’ee dha.

The post Viidiyoon Qoodamee Misooma Koridaraa Finfineen Wal Qabate Boolla Qotamee Keessa Konkolaataan Yeroo Kufu hin Agarsisuu appeared first on MultiFactCheck.

]]>
Soyyoome Geetachootiin

Yaada abbaltii: Akkawuntiin TikTooki tokko viidiyoo “misooma koridaraa finfinetti” jedhu qoode.

Murtoo: Soba. Viidiyoon akkawuntii TikTookii kun qoode taatee Itiyoophiya keessa kan hin tanee fi taatee biyya Biraazilii keessatti ta’ee dha.

Hagayya 19, 2016, akkawuntiin TikTooki maqaan isa “feyselns” jedhu, hordoftoota 180 ol kan qabu yoo ta’u, viidiyoo barreffama afaan Amaariffattin akkana jechun qoode: “misooma koridaraa Finfinneeti.”

Maxxansi akkawunti TikTooki “feyselns” jedhamun qoodame kun deebii jaalachuu (Like) 1722 ol kan argatee yoo ta’uu yeroo 2,945 ol immoo qoodamera.

Haa ta’u malee viidiyoon akkawuntichi itti fayyadame himannaa jedhame kana hin deggeru.

MFCn viidiyoo kun kanaan dura maxxanfamuu isaa mirkaneessuuf ‘’Reveye reverse image search’’ fayyadamera. Meeshaan kun viidiyoo kanan dura maxxanfamee argatera. 

Viidiyoo kun barrefama sanduqa cuqulisa keessati barreffame kan qabu yoo ta’u, innis afaan Poortugaal ta’uu isa baramera (suuraa armaan gadii ilaala).

Barreffamni sanduqaa halluu cuqulisa kessaati afaan poortugaaliin barreffamee gara Afaan Oromooti yeroo hikkaamuu “konkolaataan Saantaa Roosaa gamoo tokko keessa yeroo bahuu kufe” jedha.

Viidiyoon konkolaata kufaa jiruu kun Misooma Koridara Finfinnee waliin kan wal-qabatu osoo hin tanne biyya Braazil magaaala Saantaa Roosaa keessati konkolaatan gamoo tokko keessaa bahee boolaa qotameeti yeroo kufu kan agarsisuu dha.

Hagayya  19, 2016 akkawuntiin Tiktooki biyaa Braazil tokko, kan maqaan isa “Sbtrs” jedhamuufi hordoftoota 6,194 ol qabu, viidiyoo barreefama afaan Poortugaalin barreefame qoodera. Barreefamichis konkolaataan osoo gamoo magaala Santa Rosa keessaati argamu osso bahu boola keessati kufu isaati. Sbtrs media dhunfaa braazili keessa argamuu dha.

Ragaa walitti qabame irratti hundaa’uun MFC viidiyoon maqaa akkawuntii TikTooki ‘’feyselns’’ qodamee kun Soba ta’uu isa mirkanessera.

Pirojektin Koridorii kuni bu’uuraalee daandii magaalattii babal’isuun dhaabbilee ijoo magaalaa guddoo keessatti argaman waliin walitti hidhamiinsa isaa mirkaneessuuf kan jalqabame ta’uu isa ibsameera. Pirojektin Misooma Koridoorii itti dabalatanis qaama tarkaanfiwan haaromsaa Finfinnee magaalaa jireenyaaf mijatu, bareedduufi ammayyaa taasisuuf kaayyeffate kan ka’ee dha. 

Pirojektichi daandii biskileettii, daandii bal’aa miilaan deemuf mijatu, paarkiiwwan, lafa taa’ani itti boqotan, daandii fooyya’aa fi daandii lafa jalaa naannoo murteessaa ta’etti ijaaruuf kan xiyyeefatedha.

Pirojektiin Misooma Koridoorii kun sirna bishaan boollaa yeroon isaa darbe fooyyessuu, qulqullina jireenyaa magaalaa guddittii fooyyessuu fi tajaajila faayidaa akka elektrikaa fi interneetii fooyyesisuuf kan akeeke ta’uu isa gabasalee ni agarsisuu.

The post Viidiyoon Qoodamee Misooma Koridaraa Finfineen Wal Qabate Boolla Qotamee Keessa Konkolaataan Yeroo Kufu hin Agarsisuu appeared first on MultiFactCheck.

]]>
Viidiyoon Qoodamee kun Namoota Duguuggaa Sanyii Raawwachuuf Qopha’aa Jiran hin Agarsisuu. https://multifactcheck.org/viidiyoon-qoodamee-kun-namoota-duguuggaa-sanyii-raawwachuuf-qophaaa-jiran-hin-agarsisuu/ Wed, 11 Sep 2024 15:47:44 +0000 https://multifactcheck.org/?p=8533 Fuulli feesbuukii tokko barreffama ‘’Aangoo qeerroo: Diinonni keenya qabeenya biyyaa balleessaa jiru. Duguuggaa sanyii raawwachuuf kan qophaa'aa jirudha. Waraanni Ittisaa, Humna Addaa Oromoo, Minishaa Oromoo, Poolisiin Oromoo, Gaachana sirnaa, Koore nageenyaa, Shannee fi kan kana fakkatan gama tokkoon jiru’’ jedhuu viidiyoo wajiin qoodera.
Ha ta'u malee, fuullii Feesbuuki kun viidiyoo qodee kanaf sagalee itti fayyadame yeroon isa kan darbee fi himana kan hin deggaree ta’uu isa fi akkasumas barreffama Afaan Amaariffan bareeffame kun viidiyoo qoodame kan hin deggaree dha.

The post Viidiyoon Qoodamee kun Namoota Duguuggaa Sanyii Raawwachuuf Qopha’aa Jiran hin Agarsisuu. appeared first on MultiFactCheck.

]]>
Soyyoome Geetachootiin

Yaada abbaltii: Fuulli feesbuukii tokko barreffama ‘’Aangoo qeerroo: Diinonni keenya qabeenya biyyaa balleessaa jiru. Duguuggaa sanyii raawwachuuf kan qophaa’aa jirudha. Waraanni Ittisaa, Humna Addaa Oromoo, Minishaa Oromoo, Poolisiin Oromoo, Gaachana sirnaa, Koore nageenyaa, Shannee fi kan kana fakkatan gama tokkoon jiru’’ jedhuu viidiyoo wajiin qoodera.

Murtoo: Soba.Fuullii Feesbuuki kun viidiyoo qodee kanaf sagalee itti fayyadame yeroon isa kan darbee fi himana kan hin deggaree ta’uu isa fi akkasumas barreffama Afaan Amaariffan bareeffame kun viidiyoo qoodame kan hin deggaree dha (suuraa armaan gadii ilaala).

Adoolessa 22, 2016 fuullii feesbuukin maqaan isa ‘’Mulugeta Anberber’’ jedhu hordoftoota kumaa 28 ol kan qabu barreeffama afaan Amaariffa waliin viidiyoo qoodera. Himannan qodamee kun akka kana jedha: ‘’Aangoo qeerroo: Diinonni keenya qabeenya biyyaa balleessaa jiru. Duguuggaa sanyii raawwachuuf kan qophaa’aa jirudha. Waraanni Ittisa, Humna Addaa Oromoo, Minishaa Oromoo, Poolisiin Oromoo, Gaachana sirnaa, Koore nageenyaa, Shannee fi kan kana fakkatan gama tokkoon jiru. Nuuti garuu …’’ Maxxansichi deebii jaalachuu (Like) kuma torba ol kan argatee yoo ta’uu yeroo 979 ol qoodamera (suuraa armaan gadii ilaala).

Haa ta’u malee viidiyoon fuulli feesbuukii itti fayyadame himannaa jedhame kana hin deggeru.

MFCn viidiyoo kun kanaan dura maxxanfamuu isaa mirkaneessuuf ‘’Reveye reverse image search’’ fayyadamera. Meeshaan kun viidiyoo kanan dura maxxanfamee yaada guutuu wajiin kan argatee yoo ta’uu, sagalee viidiyoo sanaf itti fayyadamame sirii ta’uu isa mirkanesuuf jechoota ijoo fayyadamun vidiyoo Obbo Jawar Mohammed isa yaada kenna jiran irra argamera.

Viidiyoo namoota hedduu Alabaa Itiyoophiyaa fi Alabaa naannoo Oromiyaa qabatan jiran kun kanan Ebla 6, 2016 maqaa fuulla feesbuuki ‘’Shaggar city communication’’ jedhu irratti suuralee qoodame argamera.

‘’Gaachanni Sirnaa, Gaachana biyyati! Kutaa magaalaa Burraayyuutti Eebbi Gaachana sirnaa gaggeeffame! Shaggar lafa nagaa, misoomaa fi Guddinaa. Bulchiinsa Magaalaa Shaggar Kutaa Magaalaa Burayyuutti  Leenjii Gahumsa Qaamaa fi Tooftaalee Diina Qolachuu Leenji’aa kan ture  bakka hooggansi Magaalaa  Shaggar,Kutaa Magaalaa  Burayyuu, fi Caasan sadarkaa sadarkaan argamanitti eebbifameera’’ jedha (suuraa armaan gadii ilaala).

Fuullii feesbuuki maqaa isa ‘’Shaggar City Communication’’ kun hordooftoota kuma 68 ol kan qabu dha.

Viidiyoo qoodamee kessaa sagalee dhaga’amaa jiruu kun sagalee Obbo Jawar Mohammed yoo ta’uu, Muddee 14, 2016 Akkawuntii TikTGokin tokko maqaan isa ‘’Mk51744’’  jedhamuu irratti viidiyoo Obbo Jawar yenna yaada keena jiran kan qoodameti. Akkawuntii Tiktokin kun hordooftoota kuma 89 ol qaba (suuraa armaan gadii ilaala).

Ragaa walitti qabame irratti hundaa’uun MFC viidiyoon maqaa fuulla feesbuuki “Mulugeta Anberber‘’ qodamee kun Soba ta’uu isa mirkaneefateera.

Magaalaan Shaggar kaabaan aanaa shawaa kaabaati, kibbaan aanaa shawaa kibba lixaati, bahaan aanaa shawaa bahaati fi lixaan aanaa shawaa lixaati waliin daangeffamti.

Magaloota xixiqoo Shaggar kan ta’an kessaa: Magaalaa xiqqaa Furii, Magaalaa xiqqaa Laga xafoo, Magaalaa xiqqaa Burrayyuu, Magaalaa xiqqaa Gafarsaa Gujee, Magaalaa xiqqaa Galaan Guddaa, Magaalaa xiqqaa Galaan,Magaalaa xiqqaa Koyyee Faccee, Magaalaa xiqqaa  Kura Jidda, Magaalaa xiqqaa Malka Noonnoo, Magaalaa xiqqaa Mana Abbichuu jedhamu.

Obbo Jawar Mohamed xiinxalaa fi aktivistii siyaasaa Itoophiyaati. Hundeessitoota Oromia Media Network (OMN) keessaa tokko kan ta’an Obbo Jawaar mormii Oromoo bara 2014–2017 irratti adda dureen qindeessaa turan.

Waldhabdeen hidhannoo waraana mootummaa fi garee milishaa Faanoo gidduutti naannoo Amaaraatti itti fufee jira. 

Mootummaan federaalaa Itiyoophiyaa naannoo Amaaraatti labsii yeroo muddamaa kan labse erga gareen milishaa hidhatee naannichaa hedduu to’atanii booda.

Hagayya 11, 2023, walitti bu’iinsi naannoo Amaaraatti deemaa tureen lubbuu namoota hedduu galaaffachuu gabaasaaleen fi maxxansaalee miidiyaa hawaasaa agarsiisaniruu.

Mootummaan haleela faallaa erga raawwateen booda magaalota gurguddoo hidhattoota Faanoo jalaa deebisee qabachuu danda’eera. Haa ta’u malee, naannichatti walitti bu’iinsi fi wal-dhabdeen hidhannoo itti fufe akka jiru gabaasaaleen ni mul’isu.

The post Viidiyoon Qoodamee kun Namoota Duguuggaa Sanyii Raawwachuuf Qopha’aa Jiran hin Agarsisuu. appeared first on MultiFactCheck.

]]>
Suuraan Xiyyaarri Waraanaa Gara Goojjamiti Qajeelaa Jira Jedhu Soba https://multifactcheck.org/suuraan-xiyyaarri-waraanaa-gara-goojjamiti-qajeelaa-jira-jedhu-soba/ Mon, 26 Aug 2024 17:20:58 +0000 https://multifactcheck.org/?p=8412 Sooyoome Geetachootiin Yaada Abbaltii: Akkaawuntiin X tokko ‘’oddeffanoo Faanoof:…Har’a waaree booda xiyyaara waraanaa Su-27 samii Finfinnee irraa yeroo gara Goojjamitti balali’edha. Xiyyaarri kun akka shaakala godhuf ajajame. Waraanaf ta’u isaati. Faanoon of eeggannoo gochuu qaba.’’  Murtoo: Soba. Suuraan kun yeroon isa kan turee fi waldhabdee amma naannoo Amaaraa keessa jiruun kan wal hin qabanne dha. […]

The post Suuraan Xiyyaarri Waraanaa Gara Goojjamiti Qajeelaa Jira Jedhu Soba appeared first on MultiFactCheck.

]]>
Sooyoome Geetachootiin

Yaada Abbaltii: Akkaawuntiin X tokko ‘’oddeffanoo Faanoof:…Har’a waaree booda xiyyaara waraanaa Su-27 samii Finfinnee irraa yeroo gara Goojjamitti balali’edha. Xiyyaarri kun akka shaakala godhuf ajajame. Waraanaf ta’u isaati. Faanoon of eeggannoo gochuu qaba.’’ 

Murtoo: Soba. Suuraan kun yeroon isa kan turee fi waldhabdee amma naannoo Amaaraa keessa jiruun kan wal hin qabanne dha.

Adoolessa 17, 2016 akkaawuntiin X maqaan ishe ‘’Elizabeth Altaye’’ jedhu hordoftoota kumaa 18 ol kan qabdu barreeffama afaan Amaariffa suuraa walin qoodeti. Himannan qodamee kun akka kana jedha: ‘’Oddeffanoo Faanoof:…Har’a waaree booda xiyyaara waraanaa Su-27 samii Finfinnee irra yeroo gara Goojjaamiti balali’edha. Xiyyaarri kun akka shaakala godhu ajajame. Waraanaf ta’u isaati. Faanoon of eeggannoo gochuu qaba.’’ Maxxansichi dawwatoota 1,646 kan argate yoo ta’u yeroo 25 ol qoodamera (suuraa armaan gadii ilaala).

Haa ta’u malee, MFCn suuraan kun kanaan dura maxxanfamuu isaa mirkaneessuuf ‘’Reveye reverse image search’’ fayyadamera. Meeshaan kun suuraa duraan  maxxanfamee sakata’uun  deebii argatera.

Kun erga mirkanaa’ee booda qabiyyeen ibsame AeroTime fi 9GAG dabalatee marsariitiiwwan oduu biroo irratti maxxanfamu isa addan baafateera.

Guraandhala 13, 2014 maxxansa marsariitii oduu AeroTime irratti suurraa wal fakkata kan qodamee yoo ta’uu barreffamni isaas akkana jedha:‘’Xiyyaarri waraanaa Yukireen Su-27 Rumaaniyaa keessatti kan to’atamedha. Xiyyaari Su-27 kun kan Humna Qilleensaa Yukireeniti. Xiyyaarri loltuu kun gara buufata qilleensaa RoAF 95ffaa magaalaa Bakaw kaaba baha Roomaaniyaatti geessuun achitti buute’’ (Suuraa armaan gadii ilaala).

Marsariitii AeroTime giddugala dijitaalaa fi ogummaa aviyeeshinii addunyaa kan chaanaalii hedduu qabuu fi oduu, taateewwanii fi tajaajila gorsaa addunyaa aviyeeshiniif kennuudha. AeroTime wiirtuu sochii  teessoo isaa Vilnius, Lithuania dha.

Xiyyaarri waraanaa kun marsariitiiwwan oduu hedduu irratti mul’ateera. Akkaawuntii 9GAG ‘’Mrdodobird’’ jedhamu xiyyaara waraanaa walfakkaatu maxxanseera. Barreeffamni kun akka jedhutti xiyyaara SU-27 “Blue 23” guyyoota muraasa dura kan Rumaaniyaati buute turte gara Yukireenitti deebite. Meeshaa waraanas hiikkate (akka seera idila-addunyaati), RoAF Mig-21 LanceR’n eegame gara daangaa bakka loltoota Yukireen kan biroo jiraniti gegeefamteeti. Xiyyaarri kunis nagaan bu’eera, gara lolaattis deebi’uufis qophiidha (suuraa armaan gadii ilaala).

Marsariitii 9GAG bara 2000 barataa Yunivarsiitii Hoong Koong Reey Chaan dabalatee garee lammiilee Hoong Koong waliin kan hundeeffamedha. Waltajjiin kunis toora interneetii filannoo iimeelii fayyadamtoonni salphaatti suuraa ykn viidiyoo qoosaaf irratti qooddatanidha.

Maxxansa suuraa xiyyaara waraana qaama ishe irratti koodii 23 qabu maxxansa “Elizabeth Altaye” wajjin tokko dha (suuraa armaan gadii ilaala).

.

MFCn barreeffama kana sakkata’ee suuraan kun himannaa kana akka hin deeggarre mirkaneessera. Kanaaf barreeffamni kun Soba ta’un isaa madaalameera.

Waldhabdeen hidhannoo humnoota mootummaa fi gareewwan milishaa Faanoo gidduu jiru naannoo Amaaraa keessatti akka itti fufeti jira. Mootummaan humnoonni waraanaa naanoo Amaara keessa turaan gartokkee akka hidhannoo hiikkatanii fi dhaabbilee nageenyaa biroo kan akka poolisii federaalaa, ykn humna poolisii naannootti akka makaman ajajuu hordofeeeti dubbin kan ka’e. Mootummaan federaalaa Itiyoophiyaas erga gareen kun hidhatee naannichaa hedduu to’ate booda naannoo Amaaraatti labsii yeroo muddamaa labse jira.

Hagayya  5, 2015 walitti bu’iinsi naannoo Amaaraa keessatti deemaa jiru kanan lubbuu namoota hedduu galaafamu isa gabaasaalee fi maxxansaalee miidiyaa hawaasaa ni mul’isu.

Mootummaan haleellaa Faanoo irrati erga fudhate booda magaalota gurguddoo hidhattoota kana jalaa deebifachu isaas gabaafameera. 

Ji’a Muddee keessa hogganaan raayyaa ittisa biyyaa Obbo Birhaanuu Juulaa waa’ee itti fayyadama diroonii yeroo dubbataniti namoota nagaa irratti akka hin xiyyeefane dubbachuun isaani ni yaadatama. “Dirooniin waraanaaf fi lolaaf  kan ijaaramedha. Miidiyaa irratti diroonii akka qabnu beeksisuuf osoo hin taane waliin loluuf bitanne,” jechuun Dhaabbata Biroodkaastii Itoophiyaaf [EBC] dubataniru.

The post Suuraan Xiyyaarri Waraanaa Gara Goojjamiti Qajeelaa Jira Jedhu Soba appeared first on MultiFactCheck.

]]>
በጋዜጠኛ መሳይ የተሰራጨው ምስል የአማራ አርሶ አደሮችን ያሳያል? https://multifactcheck.org/%e1%89%a0%e1%8c%8b%e1%8b%9c%e1%8c%a0%e1%8a%9b-%e1%88%98%e1%88%b3%e1%8b%ad-%e1%8b%a8%e1%89%b0%e1%88%b0%e1%88%ab%e1%8c%a8%e1%8b%8d-%e1%88%9d%e1%88%b5%e1%88%8d-%e1%8b%a8%e1%8a%a0%e1%88%9b%e1%88%ab/ Wed, 21 Aug 2024 15:28:44 +0000 https://multifactcheck.org/?p=8400 ጋዜጠኛ መሳይ መኮንን “የአማራ ህዝብ ተነስቷል። የአማራ አርሶ አደር ሆ ብሎ ወጥቷል” የሚል መረጃ ከአንድ ምስል ጋር ከ224ሺ በላይ ተከታዮች ባለው የፌስቡክ ገጽ ላይ አጋርቷል። ምስሉ የቆየ ሲሆን አሁናዊ በሆነው የአማራ ክልል የትጥቅ ግጭት ላይ ለመሳተፍ  የወጣ አርሶ አደርን የሚያሳይ አይደለም።

The post በጋዜጠኛ መሳይ የተሰራጨው ምስል የአማራ አርሶ አደሮችን ያሳያል? appeared first on MultiFactCheck.

]]>
በፋሲል አረጋይ

የተጠቀሰው መረጃ፡ ጋዜጠኛ መሳይ መኮንን “የአማራ ህዝብ ተነስቷል። የአማራ አርሶ አደር ሆ ብሎ ወጥቷል” የሚል መረጃ ከአንድ ምስል ጋር ከ224ሺ በላይ ተከታዮች ባለው የፌስቡክ ገጽ ላይ አጋርቷል

ብያኔ፡ ምስሉ የቆየ ሲሆን አሁናዊ በሆነው የአማራ ክልል የትጥቅ ግጭት ላይ ለመሳተፍ  የወጣ አርሶ አደርን የሚያሳይ አይደለም።

የቀድሞው ኢሳት ቴሌቭዥን ጣብያ ጋዜጠኛ እና በአሁን ሰዓት Anchor Media የተባለ የዩቲውብ ሚዲያ አዘጋጅ መሳይ መኮንን ከ224ሺ በላይ ተከታዮች ባለው የፌስቡክ ገጹ በኩል ነሐሴ 3 ቀን 2016 ዓ/ም “ይናገራል ፎቶ” የሚል ጽሑፍ ከአንድ ምስል ጋር አጋርቷል። 

ጋዜጠኛው በዚሁ ልጥፍ ላይ “ጃውሳ እያልክ አትጃጃል። ፎጤ ብለህም አትለፋደድ። የአማራ ህዝብ ተነስቷል። የአማራ አርሶ አደር ሆ ብሎ ወጥቷል” በማለት ይገልጻል።

መረጃው ይህ ጽሑፍ ለንባብ እስከበቃበት ድረስ ከሁለት ሺ ስድስት መቶ በላይ ግብረ መልስ አግኝቷል። 89 ጊዜም ለሌሎች የፌስቡክ ተጠቃሚዎች ተደራሽ እንዲሆን ተጋርቷል።

በአማራ ክልል በፌደራል መንግስት የፀጥታ ኃይሎች እና የጦር መሳሪያ ታጥቀው በሚንቀሳቀሱ የፋኖ ታጣቂዎች መካከል ለአንድ አመት የዘለቀ ግጭት እንዳለ ይታወቃል  (እዚህ ያንብቡ)።

ከጋዜጠኛ መሳይ መኮንን የፌስቡክ ልጥፍ ጋር ተያይዞ የቀረበው ምስል አሁን ላይ “የአማራ አርሶ አደር ሆ ብሎ…” መውጣቱን ያሳያል? በሚለው አውድ ዙሪያ MFC የማጣራት ስራ ሰርቷል። በዚህም ከጋዜጠኛው ሃሳብ ጋር ተያይዞ የቀረበው ምስል በአማራ ክልል እየተካሄደ ያለውን በጦር መሳሪያ የታገዘ ግጭት የማያሳይ አሳሳች ምስል መሆኑ ተረጋግጧል።

ምስሉ ለመጀመሪያ ጊዜ በማህበራዊ ሚዲያ ጥቅም ላይ የዋለው ከ7 አመታት በፊት የካቲት 30, 2009 ዓ/ም (March 9, 2017) “ወጀራት.com” በተባለ የፌስቡክ ገጽ ላይ ነው። በተጨማሪም የፌስቡክ ገጹ በድጋሚ ምስሉን በመጋቢት 3, 2009 ዓ/ም (March 12, 2017) “የወጀራት ሽማግሌዎች ጀግኖች ፣ እምቢ ባዮች እና ልባሞች” የሚል ይዘት ካለው ግጥም ጋር አጋርቶታል (ይሄንን እና ይሄንን ይመልከቱ)። 

በተጨማሪም የጉግል ምስል ማሰሻ (Google Lens) ምስሉ በተለያየ ጊዜ በማህበራዊ ሚዲያ ለተሰራጩ መረጃዎች አባሪ ሆኖ ጥቅም ላይ እንደዋለ ያሳያል።

በመሆኑም “የአማራ ህዝብ ተነስቷል ፥ የአማራ አርሶ አደር ሆ ብሎ ወጥቷል” በሚል በጋዜጠኛ መሳይ መኮንን የተጋራው ምስል የቆየ እና በአሁኑ ሰዓት በአማራ ክልል በፌደራል የጸጥታ ኃይሎች እና በክልሉ በሚገኙ ታጣቂዎች መካከል በሚካሄደው ውጊያ ተሳታፊ ለመሆን የወጣ ህዝብን የሚያሳይ አይደለም።

የማህበራዊ ሚዲያ ተጠቃሚዎች በተለይም ደግሞ ጋዜጠኞች በማህበራዊ ትስስር ገጾቻቸው ላይ የሚያጋሯቸውን የጽሁፍ ፣ ምስል እንዲሁም ቪዲዮ መረጃዎች ከማሰራጨታቸው በፊት አስፈላጊውን የማጣራት ስራ እንዲያከናውኑ እና የሀሰተኛ መረጃ ስርጭትን ለመቀነስ የበኩላቸውን እንዲወጡ MFC ያሳስባል።

ባለፈው ዓመት ሚያዚያ ወር የክልል ልዩ ኃይል አደረጃጀት እንዲፈርስ እና በመደበኛ የጸጥታ መዋቅር ውስጥ ተካቶ እንዲደራጅ የፌደራል መንግስት ውሳኔ ማስተላለፉን ተከትሎ ነበር በአማራ ክልል ጦርነት የተቀሰቀሰው።

ከሀምሌ 2015 ጀምሮ የታወጀው እና በክልሉ እንዲሁም እንደ አስፈላጊነቱ በመላው ሀገሪቱ ተፈጸሚ እንዲሆን ለ10 ወራት ተግባራዊ የተደረገው የአስቸኳይ ጊዜ አዋጅ ባሳለፍነው ግንቦት ወር የተፈጻሚነት ጊዜው አብቅቷል።

የኢትዮጵያ ሰብዓዊ መብቶች ኮሚሽን ከሰኔ 2015 እስከ ሰኔ 2016 የሀገሪቱን ሰብዓዊ መብቶችን በተመለከተ ባወጣው ዓመታዊ ሪፖርት በአማራ ክልል በመንግሥት የጸጥታ ኃይሎች እና በተለምዶ “ፋኖ” ተብሎ በሚታወቁ የታጠቁ ኃይሎች መካከል የሚካሄደው የትጥቅ ግጭት በክልሉ ሁሉም ዞኖች መስፋፋቱን ይገልጻል። ይሄው በትጥቅ የታገዘ ግጭትም በሲቪል ሰዎች ላይ ከፍተኛ ጉዳት ማድረሱን ጠቁሟል (ሙሉ ሪፖርቱን ይመልከቱ)።

The post በጋዜጠኛ መሳይ የተሰራጨው ምስል የአማራ አርሶ አደሮችን ያሳያል? appeared first on MultiFactCheck.

]]>
ቪዲዮው በጎንደር ፋኖን በመቃወም የተደረገ ሰልፍን ያሳያል? https://multifactcheck.org/%e1%89%aa%e1%8b%b2%e1%8b%ae%e1%8b%8d-%e1%89%a0%e1%8c%8e%e1%8a%95%e1%8b%b0%e1%88%ad-%e1%8d%8b%e1%8a%96%e1%8a%95-%e1%89%a0%e1%88%98%e1%89%83%e1%8b%88%e1%88%9d-%e1%8b%a8%e1%89%b0%e1%8b%b0%e1%88%a8/ Tue, 25 Jun 2024 18:17:23 +0000 https://multifactcheck.org/?p=8179 ጎንደር ላይ ፋኖን የሚቃወም ሰልፍ እንደተደረ የሚገልጽ ጽሁፍ ከቪዲዮ መረጃ ጋር በ “X” ማህበራዊ ሚዲያ ላይ ተጋርቷል። ይሁን እንጅ የተጋራው የቪዲዮ መረጃ በራያ አላማጣ የህወሃት ታጣቂዎችን በመቃወም የተደረገ ሰልፍን የሚያሳይ ነው።

The post ቪዲዮው በጎንደር ፋኖን በመቃወም የተደረገ ሰልፍን ያሳያል? appeared first on MultiFactCheck.

]]>
ፋሲል አረጋይ

የተጠቀሰው መረጃ፡ ጎንደር ላይ ፋኖን የሚቃወም ሰልፍ እንደተደረ የሚገልጽ ጽሁፍ ከቪዲዮ መረጃ ጋር በ “X” ማህበራዊ ሚዲያ ላይ ተጋርቷል።

ብያኔ፡ የተጋራው የቪዲዮ መረጃ በራያ አላማጣ የህወሃት ታጣቂዎችን በመቃወም የተደረገ ሰልፍን የሚያሳይ ነው።

ሰኔ 2 ቀን 2016 ዓ/ም Habitsh Gurmu የሚል ስያሜ ያለው የX ማህበራዊ መገናኛ ዘዴ አካውንት “ፋኖን የሚቃወም ሰልፍ በጎንደር” የሚል መረጃ ከቪዲዮ ማስረጃ ጋር አጋርቷል

የ 22 ሴኮንድ ርዝመት ባለው ቪዲዮ በመቶዎች የሚቆጠሩ ሰልፈኞች የተለያዩ መፈክሮች ይዘው ይታያሉ። በዚሁ ቪዲዮ ላይም አንድ ግለሰብ “የታጠቁ ኃይሎች ፥ ትምህርት ቤት ላይ የመሸጉ ኃይሎች በ24 ሰዓታት ውስጥ ለቀው ይውጡልን” የሚል መፈክር ሲያሰማ ህዝቡም ሲያስተጋባ ይደመጣል።

MFC የመረጃውን ትክክለኛነት ለማጣራት የGoogle Reverse Image መረጃ ማጣሪያን የተጠቀመ ሲሆን ቪዲዮው የተቀረጸው ሰኔ 2 ፣ 2016 ዓ/ም ቢሆንም በጎንደር ፋኖን በመቃወም የተደረገ ሰልፍ አለመሆኑን አረጋግጧል።

ቪዲዮው ለመጀመሪያ ጊዜ የተጋራው በአማራ ሚዲያ ኮርፖሬሽን “የአላማጣ ከተማ ነዋሪዎች በሕወሓት እየተፈጸመ ያለውን ግፍ በሕዝባዊ ሰልፍ አውግዘዋል” ከሚል ርዕስ ጋር ነው።

በተጨማሪም ከዚህ በታች ባለው ምስል እንደሚታየው የሰልፉ ተሳታፊዎች በእጅ የያዟቸው መፈክሮች ሰልፉ ህወሃትን ለመቃወም የተካሄደ እንደሆነ መገንዘብ ይቻላል። 

በመሆኑም የፋኖ ሃይሎችን የሚቃወም ሰልፍ በጎንደር ከተማ ተካሄደ በሚል ከቪዲዮ ማስረጃ ጋር የቀረበውን ልጥፍ ሀሰት መሆኑን MFC አረጋግጧል።

ሰላማዊ ሰልፉ ከመደረጉ አስቀድሞ ግንቦት ወር ላይ የህወሃት ኃይሎች በአላማጣ ከተማ በሚገኙ ትምህርት ቤቶች ውስጥ መስፈራቸው ተዘግቧል

የትግራይ ክልል ጊዜያዊ አስተዳደር ርዕሰ መስተዳደር አቶ ጌታቸው ረዳ የትግራይ ኃይሎች ከሰፈሩባቸው የአላማጣ ከተማ አቅራቢያ ስፍራዎች ለቀው እንዲወጡ አስተዳደራቸው መወሰኑን ይፋ አድርገው ነበር።

የትግራይ እና የአማራ ክልሎች የይገባኛል ጥያቄ በሚያነሱበት የራያ አካባቢዎች ባለፉት ጥቂት ወራት በነበሩ አለመረጋጋቶች ከ50 ሺ በላይ ሰዎች መፈናቀላቸውን የተባበሩት መንግስታት መረጃ ያሳያል

The post ቪዲዮው በጎንደር ፋኖን በመቃወም የተደረገ ሰልፍን ያሳያል? appeared first on MultiFactCheck.

]]>
Image of Captured Soldier Not Fit the Claim https://multifactcheck.org/image-of-captured-soldiers-not-fit-the-claim/ Tue, 25 Jun 2024 16:48:59 +0000 https://multifactcheck.org/?p=8168 An X account claimed that "members of the 51st Regiment were destroyed in today's battle and that the pictured individuals were captured during an operation in Gondar." However, the image is outdated and unrelated to the current conflict in Amhara Regional State.

The post Image of Captured Soldier Not Fit the Claim appeared first on MultiFactCheck.

]]>
By Naol Getachew

Claim: An X account claimed that “members of the 51st Regiment were destroyed in today’s battle and that the pictured individuals were captured during an operation in Gondar.”

Verdict: False. The image is outdated and unrelated to the current conflict in Amhara.

An X account named “የአማራ ፋኖ ጠቅላይ እዝ Official Page!” with over 21,000 followers shared an image with an Amharic caption in which a soldier appears to narrate that they could not anymore fight against the Fano militiamen and members of the 51st Regiment were destroyed in a battle. The tweet gave an impression also that the pictured individual(s) was (were) captured during an operation in Gondar, a city located to the north of the Amhara Regional State. The post received over 87 retweets and 8,000 views(see image below).

However, the image is outdated and unrelated to the ongoing conflict in Amhara Region – the conflict that erupted in April 2023 between the Ethiopian government and Fano militants. MFC observed that the aforementioned Twitter account repeatedly spreads disinformation.

Three weeks ago, on May 2, the same image was shared by a Facebook account named Mereja Tv, which has over 1.2 million followers. The post claimed that the image was related to the current conflict in Amhara, which is untrue (see image below).

However, this image too is outdated and unrelated to the current conflict in Amhara.

A Google Reverse Image Search reveals the image was first shared on social media on October 30, 2021, by a social media account named Stalin Gebreselassie. This individual is known for expressing support for the TPLF/TDF – a political party and an armed group – during the war in Tigray region of Ethiopia. Currently, he is based in Washington DC, USA, and works at Zara Media Network, a media that he reportedly founded. 

Based on the result of the tool we used, MFC confirmed that the image shared by the X account claiming that “members of the 51st Regiment were destroyed in today’s battle and that the pictured individual(s) was (were) captured during an operation in Gondar” is false. 

Context

The conflict in Amhara Regional State began in April 2023 when the Ethiopian military raided the Amhara region to disarm regional special forces and Fano militias – who disregarded the government’s announcement of disarming and integrating them into its formal security forces. This sparked resistance with the Fano Militiamen, finally leading to clashes with the federal government’s military forces. The situation remains tense, which has been resulting in death of civilians, causing significant damage to properties, and displacing hundreds of thousands people. Thus, the post has been circulating in this context. 

The post Image of Captured Soldier Not Fit the Claim appeared first on MultiFactCheck.

]]>
Is the Former Ethiopian Military General Serving on the National Dialogue Commission?  https://multifactcheck.org/is-the-former-ethiopian-military-general-serving-on-the-national-dialogue-commission/ Sun, 23 Jun 2024 17:26:38 +0000 https://multifactcheck.org/?p=8159 A social media influencerwith the name Gumaa Saqqataa Gem claimed that General Kassaye Chemeda, former member of the Ethiopian National Defense Force (ENDF), has been included into the National Dialogue Commission (NDC). The post claimed that the inclusion of General Kassaye shows a “disrespect to the people”. However, the claim is misleading.

The post Is the Former Ethiopian Military General Serving on the National Dialogue Commission?  appeared first on MultiFactCheck.

]]>
By MFC Staff

Claim: A social media influencer with the name Gumaa Saqqataa Gem claimed that General Kassaye Chemeda, former member of the Ethiopian National Defense Force (ENDF), has been included into the National Dialogue Commission (NDC). The post claimed that the inclusion of General Kassaye shows a “disrespect to the people”.  

Verdict: Misleading 

A Facebook account by the name Gumaa Saqqataa Gem, which has over 109,281 followers, posted a content claiming that General Kassaye Chemeda, a former ENDF member whose face is circled in the picture with yellow colour, was among the Commissioners of the Ethiopian National Dialogue Commission (NDC). The content was published along with a picture of the NDC Commissioners and other high officials and the claim received over 1200 likes, over 224 comments, and over 104 shares. Similar claims were also posted on Tigray Tribune and Tigray Today/ትግራይ ቱደይ, pages that have hundreds of thousands of followers. 

The claim from Gumaa Saqqataa Gem reads: Nothing is disrespectful than including Kassaye Chemeda into the National Dialogue Commission, who supported ENDF over the War in Tigray asserting “crack them down, smash them down”.

However, after assessing the information provided on the Website of NDC and speaking to one of the Commissioners on a phone call, the MFC found that Chemeda is not among the Commissioners.

Thus, looking into the list of the Commissioners and confirming via phone call, MFC established that the claimed person is neither among the Commissioners of the National Dialogue Commission nor part of its staff members.

The supposed photo of the claim was found to be taken during the launching of the agenda setting event of the NDC in Addis Ababa and Chemeda was among the participants representing parts of the community of the city dwellers.

Therefore, MFC renders that both the text and the picture of the claim were taken out of context and found to be misleading.

Context 

The Ethiopian National Dialogue (END) was established in December 2021 with an autonomous stance as part of Ethiopia’s peace initiatives. It has aimed at bringing major controversial national issues to the dialogue table, which have been at the core of dispute and conflict in the country. Right from its establishment, the NDC has been criticized for its lack of transparency, including the process of selecting the Commissioners. Thus, over 11 opposition parties, including the two major Oromo oppositions – the Oromo Liberation Front (OLF) and the Oromo Federalist Congress (OFC) – have boycotted participating in the dialogue. 

Regardless of the lack of public trust and amidst the conflict in the Amhara and Oromia regional states, where armed insurgencies have been tense, the NDC continued its work. Although it lagged behind its schedule on the selection of representatives from parts of the community, it has now officially reached the phase of agenda setting. It was on the launching of this agenda setting event that General Kassaye Chemeda was seen. Chemeda is known for his strong critique against the Tigray People’s Liberation Front (TPLF) and he was active supporter of Abiy’s war campaign against TPLF in Tigray.

The post Is the Former Ethiopian Military General Serving on the National Dialogue Commission?  appeared first on MultiFactCheck.

]]>
Video of Damaged Papaya Farm is Not in Tigray https://multifactcheck.org/video-of-damaged-papaya-farm-is-not-in-tigray/ Sun, 23 Jun 2024 16:42:35 +0000 https://multifactcheck.org/?p=8153 A Facebook account shared a video of a damaged papaya farm in Tigray regional state of Ethiopia, claiming that the destruction was caused by "Shabiya" - a reference often used for a ruling party in Eritrea.  However, the video is not from Tigray.

The post Video of Damaged Papaya Farm is Not in Tigray appeared first on MultiFactCheck.

]]>
By Naol Getachew

Claim: A Facebook account shared a video of a damaged papaya farm in Tigray regional state of Ethiopia, claiming that the destruction was caused by “Shabiya” – a reference often used for a ruling party in Eritrea. 

Verdict: False. The video is not from Tigray.

On June 1, 2024, a Facebook account named “Habesha Habesha” shared a video that shows a damaged papaya farm with the caption: “This is what ‘Shabiya’ [the ruling party in Eritrea] did in Tigray.” The video garnered more than 970 reactions, over 1,000 shares, and over 330,000 views until this article is published. 

However, the video is not from Tigray.

MFC examined the video using Fake News Debunker by InVID & We Verify to detect the authenticity of the claim InVID provided keyframes from the video, which MFC then checked through Google Reverse Image Search.

Image: Screenshot taken from InVID Keyframs

The results showed that the video is circulating on social media with a Hindi caption claiming that “The storm destroyed 99% of the papaya crop” in India. 

Therefore, the video is actually from Tamil Nadu, a State in South India.

TIMES NOW, an English media outlet in India, and News18 India have reported that on May 29, 2024, thousands of papaya trees were damaged due to strong winds in Tamil Nadu, a state in the extreme south of India. The report further stated that the Tamil Nadu experienced heavy rainfall in recent days.

Image: Screenshot taken from News18 India Facebook page

Image: Screenshot taken from TIMES NOW Facebook page

Based on this information, MFC confirms that the video shared by the Facebook account claiming that the video shows the destruction of papaya farm caused by “Shabiya” in Tigray is false.

Context

In November 2020, fighting broke out between the Ethiopian government and the Tigray People’s Liberation Front (TPLF), a regional political party in Tigray, a region located north of Ethiopia bordering with Eritrea. Reports shows that the Eritrean forces entered the conflict supporting the Ethiopian government.

Eritrean forces (aka Shabiya) were accused of committing atrocities against civilians in Tigray, including extrajudicial killings, rape, and torture. The involvement of Eritrean forces in the conflict reportingly further complicated the situation and made it more difficult to resolve.

A ceasefire was declared in March 2022, but the conflict has not been fully resolved. Eritrean forces remain in Tigray, and there are ongoing reports of human rights abuses.

Thus, the post claiming that the Eritrean forces destroyed the papaya farm in Tigray circulates in this context. 

The post Video of Damaged Papaya Farm is Not in Tigray appeared first on MultiFactCheck.

]]>
ወደ አማራ ክልል ሰራዊት እየገባ ነው በሚል የተሰራጨው መረጃ ሀሰት ነው https://multifactcheck.org/%e1%8b%88%e1%8b%b0-%e1%8a%a0%e1%88%9b%e1%88%ab-%e1%8a%ad%e1%88%8d%e1%88%8d-%e1%88%b0%e1%88%ab%e1%8b%8a%e1%89%b5-%e1%8a%a5%e1%8b%a8%e1%8c%88%e1%89%a3-%e1%8a%90%e1%8b%8d-%e1%89%a0%e1%88%9a%e1%88%8d/ Sat, 22 Jun 2024 14:02:11 +0000 https://multifactcheck.org/?p=8149 የኦሮሚያ ኃይል ወደ አማራ ክልል ለወረራ እየገባ እንደሆነ የሚገልጽ ጽሁፍ ከቪዲዮ መረጃ ጋር በ”X” ማህበራዊ ሚዲያ ተሰራጭቷል። ነገር ግን ጽሁፉ የጥላቻ ንግግር ሲሆን የቪዲዮ መረጃው ከአራት አመት በፊት የኦሮሚያ ፖሊስ ምርቃት ስነ-ስርዓት የሚያሳይ በመሆኑ MFC ሀሰት ሲል ፈርጆታል።

The post ወደ አማራ ክልል ሰራዊት እየገባ ነው በሚል የተሰራጨው መረጃ ሀሰት ነው appeared first on MultiFactCheck.

]]>
በፋሲል አረጋይ

የተጠቀሰው መረጃ፦ የኦሮሚያ ኃይል ወደ አማራ ክልል ለወረራ እየገባ እንደሆነ የሚገልጽ ጽሁፍ ከቪዲዮ መረጃ ጋር በ”X” ማህበራዊ ሚዲያ ተሰራጭቷል

ብያኔ:- ነገር ግን ጽሁፉ የጥላቻ ንግግር ሲሆን የቪዲዮ መረጃው ከአራት አመት በፊት የኦሮሚያ ፖሊስ ምርቃት ስነ-ስርዓት የሚያሳይ በመሆኑ MFC ሀሰት ሲል ፈርጆታል።

በአማራ ክልል በመንግስት  ኃይላት እና በፋኖ ታጣቂዎች መካከል የቀጠለውን ግጭት መነሻ በማድረግ “Tordit- ቶ” የሚል ስያሜ ያለው የ”X” አካውንት  “ይህ ስብስብ ለተዘጋጀበት 10ኛው የኦሮሞ ወረራ ስምሪት ወስዶ ወደ አማራ ክልል በመትመም ላይ ነው። የጭፍጨፋውን ፊሽካ አብይ አህመድ ነፍቶ አስጀምሯል። ይህ ስብስብ ለኮንቬንሽናል ጦርነት አይደለም የተዘጋጀው። የጀኖሳይድ አርሚ ነው።” በማለት አንድ ቪዲዮ አሰራጭቷል (ይሄንን ማስፈንጠሪያ ይመልከቱ)

 

ተቀማጭነቱን በአዲስ አበባ ኦሮሚያ ክልላዊ መንግስት የሚተዳደረው የኦሮሚያ ብሮድካስቲንግ ኔትወርክ (OBN) አርማ ባለበት በዚህ ቪዲዮ ላይ ከ35 በላይ በሆነ ረድፍ የተደረደሩ የኦሮሚያ ልዩ ኃይል የደንብ ልብስ የለበሱ “ወታደሮች” ይታያሉ።  (ይሄንን ማስፈንጠሪያ ይመልከቱ)

MFC በልጥፉ ይዘት እና በቪዲዮው ላይ ማጣራት አድርጓል። በዚህም መልዕክቱ የተዛባ እና የጥላቻ ንግግር መሆኑን እንዲሁም ቪዲዮው በአሁኑ ወቅት ወደ አማራ ክልል እየገባ ያለ ጦር ነው ተብሎ የቀረበው መረጃ የተዛባ እና ሀሰተኛ መሆኑን አረጋግጧል።

የጥላቻ ንግግር

የመብቶች እና ዴሞክራሲ ዕድገት ማዕከል የተባለ ሀገር በቀል ሲቪል ማህበረሰብ ድርጅት በመጋቢት 2013 ዓ/ም ለህትመት ባበቃው የጸረ ጥላቻ ንግግር እና የተዛቡ መረጃዎች መለያ መመሪያ (ለማንበብ ይሄንን ማስፈንጠሪያ ይጫኑ) የጥላቻ ንግግር ማህበረሰባዊና የዘር ውጥረቶችን እንደሚያባብስ እንዲሁም ለጥቃት እንደሚያነሳሳ ይገልጻል።

ተቋሙ በዚሁ ሰነዱ የጥላቻ ንግግር ተለይቶ የሚታወቅባቸው ባህሪዎች ንግግሩ ማንነት ላይ ያነጣጠረ ፣ ነውጥን የሚያበረታታ ፣ የፍረጃ ቃላትን የያዘ ፣ መልዕክቱ የደረሳቸው ተደራሲያን እርምጃ እንዲወስዱ የሚያበረታታ መሆኑን ይገልጻል።

በመሆኑም በዚሁ የ”X” አካውንት የተላለፈው መልዕክት ብሄር ላይ ያነጣጠረ ፣ ነውጥን የሚያበረታታ እና የፍረጃ ቃላትን በመጠቀም የጥላቻ መልዕክት አስተላልፏል።

ከአውድ ውጪ የተወሰደ ቪዲዮ

ከላይ ከተገለጸው መረጃ ጋር ተያይዞ የቀረበው የቪዲዮ ግብዓት ወደ አማራ ክልል እየገባ ያለ ጦር ሳይሆን የኦሮሚያ ክልል መንግስት ከአራት አመት በፊት የካቲት 29 ቀን 2012 ዓ/ም በቡልቡላ ማሰልጠኛ ማዕከል ለ30 ጊዜ የፖሊስ አባላትን ባስመረቀበት ወቅት የተቀረጸ መሆኑን MFC አረጋግጧል። (ይሄንን ማስፈንጠሪያ ይመልከቱ)

የክልሎችን የልዩ ኃይል አደረጃጀት ለመበተን እና በመከላከያ ሰራዊት ውስጥ ወይንም በመደበኛው የፖሊስ የጸጥታ መዋቅር ውስጥ የማደራጀት ውሳኔ መወሰኑን ተከትሎ በአማራ ክልል የሚንቀሳቀሱ የተለያዩ “የፋኖ” አደረጃጀቶች ውሳኔውን በመቃወም ከፌደራል መንግስት ጋር ግጭት ውስጥ መግባታቸው ይታወቃል።

በክልሉ የተቀሰቀሰው ግጭት ተከትሎ በሐምሌ 25  2015 ዓ/ም በክልሉ እንዲሁም እንደ አስፈላጊነቱ በመላው ኢትዮጵያ ተግባራዊ የሚሆን ለስድስት ወራት የሚቆይ የአስቸኳይ ጊዜ አዋጅ የታወጀ ሲሆን  የህዝብ ተወካዮች ም/ቤት ጥር 24 2016 ዓ/ም ባካሄደው አስቸኳይ ስብሰባ ለተጨማሪ አራት ወራት እንዲራዘም አድርጎ ክልሉ በአስቸኳይ አዋጅ ስር ቆይቷል።

በአማራ ክልል በመንግስት ኃይሎች እና በፋኖ ታጣቂዎች መካከል አሁንም ድረስ በዘለቀው ግጭት የበርካታ ንጹሃን ህይወት ማለፉን ፣ ንብረት መውደሙን እንዲሁም ዜጎች ከቀያቸው መፈናቀላቸውን የኢትዮጵያ ሰብዓዊ መብት ኮሚሽን እና አለም አቀፍ ተቋማት ይፋ አድርገዋል።

The post ወደ አማራ ክልል ሰራዊት እየገባ ነው በሚል የተሰራጨው መረጃ ሀሰት ነው appeared first on MultiFactCheck.

]]>
Yaadni Maxxansicha fi Duubbiin Kaariim Ahmad Khan Tokko Miti  https://multifactcheck.org/yaadni-maxxansicha-fi-duubbiin-kaariim-ahmad-khan-tokko-miti/ Mon, 10 Jun 2024 18:09:22 +0000 https://multifactcheck.org/?p=8142 Fuulli Feesbuukii tokko suuraa Kaariim Ahmad Khanin walqabsisee barreefama maxxanseen Khan, Abbaa Alangaa Mana Murtii Yakkaa Idila Addunyaa kan biyya Nezerlaanditti argamu kan tahan, “[osoo dursani] Islaama rakkoo hundaaf sababa ta'e himatee booda Israa'elitti deebi'ee isaaf wayya ture” jedha. Haa ta’u malee, MFCn barreeffamni maxxansicha haala jedhame irra ala fudhatame nama dogoggorsuuf kan yaadame ta’uu isa mirkaneefate himannaan kun soba ta'uu isa murteesera.

The post Yaadni Maxxansicha fi Duubbiin Kaariim Ahmad Khan Tokko Miti  appeared first on MultiFactCheck.

]]>
Soyyoomee Geetachootin

Yaada Abbaltii: Fuulli Feesbuukii tokko suuraa Kaariim Ahmad Khanin walqabsisee barreefama maxxanseen Khan, Abbaa Alangaa Mana Murtii Yakkaa Idila Addunyaa kan biyya Nezerlaanditti argamu kan tahan, “[osoo dursani] Islaama rakkoo hundaaf sababa ta’e himatee booda Israa’elitti deebi’ee isaaf wayya ture” jedha.

Murtoo: Haa ta’u malee, MFCn barreeffamni maxxansicha haala jedhame irra ala fudhatame nama dogoggorsuuf kan yaadame ta’uu isa mirkaneefate himannaan kun soba ta’uu isa murteesera.

Megersa Boshe, duraan dippilomaatii Itiyoophiyaa kan turanifi hordoftoota kuma 17 Feesbukki irrati kan qaban, suuraa Kaariim Ahmad Khaanfi barreeffama Afaan Oromootin wal-qabsisani Onkolooleessa 13, 2016 kan armaan gadi maxxansaniru: “Islaamistiin ICC [International Criminal Court = Mana Murtii Yakka Idila Addunyaa] keessatti bakka argatee Israa’eli shororkeessa ofirraa ittistu irratti xiyyeeffate #Kariim_Ahmad_Khan jedhamu isa kana. Osoo dursee Islaama rakkoo hundaaf sababa ta’e himatee booda Israa’elitti deebi’ee isaaf wayya ture” kan jedhu ture (suuraa armaan gadii ilaala).

Barreeffamni kun jalqaba fuulla Feesbuukii irratti erga maxxanfamee bodaa deebii 23 kan argate yoo ta’u, hanga barruun kun qophaa’uti yeroo 2 ol qoodameera.

MFC’n hordoffii ibsa gaazexxa Kaariim Ahmad Khaan waa’ee Isra’eelii fi Gaazaa dhiheenya kana ba’e yeroo sakkatta’utti Marsariitii Gaardiyaan Niwus jedhamu irratti viidiyoo qoodame argatera. MFCn viidiyoo miidiyaa biyya Biriteenitiin qoodame kana sakkata’ee waanti inni hubate, qabiyyeen maxxansichaa Onkolooleessa 12, 2016 mata duree armaan gadittin akka barreffamedha: “Abbaan Alangaa ICC [Mana Murtii Yakkaa Idil-addunyaa] ajaja hidhaa Netaaniyaahuu, Gaalantifi hoggantoota Hamaas sadii irratti gaafate” (suuraa armaan gadii ilaalaa).

Waajjirri Abbaa Alangaa Kaariim Ahmad Khan namoonni shanan kun – Beeniyaamin Netaaniyaahuu, Yo’av Gaalanti, Yahya Sinwar, Mohammed De’if fi Ismaa’eel Haniyeh – yakka waraanaa fi yakka dhala namaa irratti Israa’el Gaazaa keessatti raawwatame jedhameef itti gaafatamummaa yakkaa akka qaban shakkuu isa ibseera (suuraa armaan gadii ilaala).

#Benjamin Netanyahu bara 2022 irraa eegalani haanga ammati Mummicha Ministeera Israa’el ta’uun tajaajilaa jiru. Akkasumas #Yoav Gallant nama siyaasaa Israa’el fi loltuu duraanii yoo ta’an, Jeneraal fi Ajajaa Humna Raayyaa Ittisa Israa’el Kibbaa ti (Israel Defence Force).

#Hamas, hidhattoota sochii sabboonummaa fi Islaamummaa Paalestiin kan gama Weesti Baankii fi Gaazaa keessatti mootummaa Islaamaa walaba ta’ee fi “bakka Seena-qabeettii Paalestiin” keessatti hundeessuuf kan falmudha.

Akka gabaasa Rooytersitti garee hidhattootni Paalastaayinitin Caamsaa 27 eegale Kibba Israa’el keessatti erga jeequmsa uumani namoota 1,200 ajjeesanifi namootni 253 booji’ani asitti Israa’elii fi Hamaas waraana geggeessaa jiru. Israa’el duuli waraanaa kan erga eegalme asiti lammiilee Paalestiin 33,000 ol ajjeesun deebii kenniteti. Waraanni kun waldhabdee yeroo dheeraa Israa’elii fi  Paalistiinota gidduutti waggoota kurnan torbaaf itti fufee fi Baha Giddu Galeessaa tasgabbii dhabsiise keessatti hokkara dhiiga hedduu dhangalaaseedha.

Haata’u malee barreefamni Megersa Boshe haala Khan jedhanira ala kan fudhatameefi barreefama jibbiinsaa amaanti gidduti kakaasu ta’u isaa MFCn madaale murteesera.

Megersa Boshe biyyoota Siwiizarlaand, Faransaay, fi Sa’udii Arabiyaa keessatti dippilomati Itiyoophiyaa duraanii kan turan yoo ta’u, hariiroo biyyoota Itiyoophiyaa fi biyyoota Awurooppaa shan gidduu jiru irrattis hojjetaniru. Daabalatanis itti gaafatamaa dhimma Diyaaspooraa ta’uudhanis hojjecha turan. Bara 2006 Ministeera Dhimma Alaatti osoo hin makamin dura Itti Gaafatamaa Fayyaa fi Nageenyaa, Bulchiinsa Humna Nama, fi Inspeektara Industirii ta’uun hojjetaniru. 

(Gulaalaan Alamuu Tashoomee)

The post Yaadni Maxxansicha fi Duubbiin Kaariim Ahmad Khan Tokko Miti  appeared first on MultiFactCheck.

]]>